Заплюшчыўшы вочы…

Швайкерт Р. Закрыв глаза: Роман / Пер. С нем. И.Алексеевой. -- СПб.: Азбука-классика, 2004. -- 192с.
Арыгінальная назва -- Ruth Schweickert. Augen zu. [1998]

Прачытаўшы гэтую рэч, яшчэ раз пераканаўся, што кніга стоадсоткава кранае/западае ў душу/падабаецца тады, калі ў ёй прысутнічае нешта падобнае да твайго ўласнага досьведу. Нават калі кніга напісана дрэнна, мудрагеліста і заблытана… Зусім нельга сказаць, што Рут Швайкерт піша дрэнна, нааварот -- вельмі прыгожа і хораша. Трапныя эпітэты, пільныя назіраньні, іранічная кеплівасьць з герояў і абставін, сакавітыя азначэньні рэчаў -- усё гэта робіць чытво менавіта смачным, атрымліваеш асалоду ад саміх удалых спалучэньяў словаў, аповед віецца, як добра завітая нітка з бавоўны швайцарскіх авечак (калі яны там па Альпах яшчэ бегаюць?..). І вось з гэтага і пачынаюцца напэўна цяжкасьці -- аповед мудрагелісты і заблытаны, нагадвае бабулькіна вязаньне баваўнянай рэчы. Гэта вельмі жаночы раман у сэнсе выкладу сюжэта. Гэта -- не стройны план пабудовы сядзібы (тое, што часьцей за ўсё нагадвае лагічная мужчынская проза), гэта -- зьвязаныя лапікі нейкай стракатай коптачкі, якую бабулька яшчэ не пасьпела зьнітаваць і таму трэба прыкласьці намаганьні, каб паглядзеўшы на гэтыя раскладзеныя перад табой лапікі здагадацца, што да чаго… Нечым гэты "вязаны пазлс" сюжэту вельмі пасуе краіне, дзе быў напісаны і дзе адбываюцца яго падзеі, Швайцарыя -- такі ж гармідар лапікаў-кантонаў, сувязь паміж якімі можна зразумець толькі тады, калі пачнеш глыбока пранікаць у гісторыю ды простае будзённае жыцьцё швайцарцаў. "Заплюшчыўшы вочы" -- менавіта такая рэч-загадка, для ўдумлівага ўважлівага пранікненьня і "пад настрой" (я спрабаваў яе чытаць некалькі месяцаў таму, але тады не пайшло, а вось зара' прачытаў/праглынуў за два дні).
Раман пра жанчыну, якой у пэўны дзень споўнілася трыццаць гадоў. Аповед літаральна верціцца вакол гэтага дня, таму што аўтар не толькі пастаянна робіць класічныя і працяглыя "флэш-бэкі", але яшчэ па-майстэрску робіць панарамы ў будычыню, хаця усё роўна асноўная, галоўная і цэнтральная кропка кнігі -- дзень нараджэньня жанчыны, якая сама сабе абрала імя Алекс Марцін Шварц, дзень нараджэньня, які проста дабівае сваёй будзеннасьцю і "неадметнасьцю"… Такі хіазм -- не апошняя "габрэйская фішка" ў рамане -- сам бясконцы, перарывісты, непасьлядоўны аповед пра ўсіх членаў сямьі (а сямья -- гэта ўсе мужчыны, з якімі пасьпела пражыць Алекс, яе бацькі і бацькі яе каханкаў, а таксама каханкі бацькоў і бацькі каханкаў бацькоў ^--^...) вельмі тыповы, вельмі шчымліва местачковы… І канечне ж там згадваецца Халакоўст і вядзецца пра тое, як балюча гэта адбілася на лёсе наступных пакаленьняў эўрапейскіх габрэяў, хоць галоўная гераіня і не габрэйка…
Гісторыя сямьі, гісторыя стратаў і заблытаных узаемасувязяў жыцьцяў і падзеяў, гісторыя асабістай страты, асабістага гора…