Відавочнае і ледзьпрыкметнае

Дзіўна, на візіты мінулага патрыярха, хоць іх і было шэсьць, я не зьвяртаў такой пільнай увагі... Дый чаго было асаблівага -- прыехаў, памаліўся, асьвяціў закладку падмурка пад храм ці нешта накшталт. Не было такіх ліхіх наездаў у палітычнае поле, як зараз... Мо таму архімандрыт Аляксій Шынкевіч так шчыра быў запэўніваў журналістаў, што гэты візіт будзе выключна пастырскім, ране жа ж так і было...
Аднак, як не круці, атрымалася інтрыга ва ўзаемаадносінах патрыярха і прэзідэнта, а гэта ўжо палітыка...
Патрыярх гаварыў непрыемныя для прэзідэнта рэчы. Сказаў, што нічога не ведае пра высілкі нашае ўлады ў экуменічным напрамку. Згадаў пра Курапаты як сымбаль пакутаў беларускага народу. Сказаў, што палітыкі, асабліва тыраны накшталт Івана Жахлівага не могуць быць героямі краіны.
Канечне, улады расстараліся ў падрыхтоўцы сустрэчы ганаровага госьця, нават паклапаціліся, каб забясьпечыць прысутнасьць, і "нічтоже сумняшеся" зьнесьлі помнік ахвярам фашыстаў, абы дагадзіць высокаму госьцю з самой Масквыыыы... Ды гэтыя стараньні зусім не схавалі таго, што прэзідэнт відавочна на нешта пакрыўдзіўся... У Віцебску патрыярху давялося выступаць перад значна меншай ніж было запланавана аўдыторыяй. У Палац Рэспублікі прэзідэнту чамусьці справы перашкодзілі прыйсьці, хаця праз дзень ён спакойна прабавіў час, назіраючы за прыгажунямі. І на рэшце -- прэзідэнт запрасіў да нас пана Пан Гі Муна, ды не абы чаго, а каб "правесьці адмысловыя тэматычныя дэбаты Генэральнай Асамблеі ААН ў справе разьвіцьця міжрэлігійнага дыялёгу, у якіх павінны ўзяць удзел усясьветныя лідэры і прадстаўнікі розных канфэсіяў". Маўляў, калі Вы не ведалі пра мае высілкі, то мо пачуеце пра іх на ўзроўні ААН?!!!
Такі вось стромы дыпламатычны дыялог атрымаўся аднак

Цяпер пра тыя моманты, якія уразілі асабіста мяне.
1. "Вітаньне Сінода БПЦ" -- рыторыка пра "славянская трыадзінства" спачатку захаваная, але асноўны тэкст -- спасылка на спадчыну ВКЛ, здаецца гэта просты пералік папярэдніх візітаў патрыярхаў, але вельмі падобнае на такую кволую яшчэ, але магчымую толькі пры дастатковай ступені самастойнасьці, намінку -- ты не проста "не першы" з патрыярхаў РПЦ, хто сюды прыяжджаў, наогул, традыцыя візітаў яшчэ ад Усходніх Патрыярхаў у нас вядзецца... Дарэчы, нават не згадалі, што візіт патрыярха Іерыміі меў сувязь з усталяваньнем патрыяршаства ў Маскве, хаця маглі б...
2. Падарунак прэзідэнта -- ізноў падкрэсьленая повязь са спадчынай ВКЛ. Кіраўнік дзыржавы дарыць копію таго, што раней зрабіў прадстаўнік аднаго з буйных шляхецкіх родаў ВКЛ. Калі б Слуцкае Евангельле дарыў Мітрапаліт Філарэт -- гучаў бы пэўна зусім іншы кантэкст... А тут атрымалася -- Вы канечне нам пра "неад'емную частку" і "благаславеньне саюзнайдзяржавы", але мы Вам тут крыху нагадаем...
3. Я ужо неяк казаў, што сама ідэя сустрэчы папежа і праваслаўнага патрыярха на нашай зямлі -- ідэя, якая ўпершыню была агучаная вялікім князем літоўскім Ягайлам і праз мітрапаліта Кіпрыяна перададзеная ў Канстанцінопаль у 1397 яшчэ годзе. То бок і на полі "экуменічнага дыялогу" наш прэзідэнт абапіраецца на традыцыю ВКЛ... Праўда, тая ўпартасьць, зь якой ён піхае гэтае пытаньне (калі меркаваць па тым, што словы патрыярха Лукашэнку не зьбянтэжылі і ён зьвярнуўся да іншых аўтарытэтаў)), выклікае непакой -- нагадвае упартасьць Жыгімонта Вазы... ізноў жа, хоць і сумная, але спадчына ВКЛ...

Тапаграфія і тапаніміка...

У назве нашага горада прысутнічае нейкая ледзь заўважная намінка на матэматычны тэрмін -- Мінск, зьменьлівы Менск, горад, з уласнай ПЕРАМЕННАЙ, накшталт славутай "пі", пераменнай, якая ператварае, пераварочвае звычайныя рэчы ў нешта нелагічнае, але лепш сказаць па-залагічнае ці інакшлагічнае…

Самыя відавочныя факты, якія падцьвярджаюць гэтую здагадку:

-- вуліца Маскоўская ў Менску знаходзіцца не адпаведна геаграфічнаму накірунку, а зусім наадварот -- Масква на паўночны ўсход ад нас, а вуліца на паўднёвым захадзе ад цэнтру нашага горада.

-- "пачатак" гораду лічыцца ад даты зьнішчэньня, то бок канца… так склалася, і на гэты парадокс не зьвяртаюць "афіцыйнай" увагі.

Але ёсьць і іншыя факты з жыцьця сталіцы, якія можна растлумачыць толькі праз наяўнасьць такой загадкавай пераменнай, якая стварае сваю логіку прасторы. Прасторы, у якой нібыта ўсё перакульваецца, але з іншага боку, такая пазалагічнасьць дазваляе мірна суіснаваць зьявам, якія пэўна на іншых месцах прыводзілі б да выбуху…

Працягнем падарожжа, пачынаючы прыкладна з тае ж Маскоўскай.

Галоўная плошча дзяржавы, кіраўнік якой абвяшчае сябе "ПРАВАСЛАЎНЫМ атэістам", упрыгожваецца толькі КАТАЛІЦКІМ храмам…

На той жа плошчы -- Я да гэтуль не магу ўцяміць, чаму рэстаран "СЁМАЕ неба" знаходзіцца на ШОСТЫМ паверсе бакавога корпуса гатэля "Мінск"?!. ;-)

Далей, напэўна толькі ў Менску магчыма такое арыгінальнае рашэньне дылемы "турэцкі цюрбан альбо папская тыара" -- амбасады Турцыі і Ватыкана ў нас знаходзяцца ў адным будынку…

Таксама добравядомы факт -- ГАБРЭЙСКАЯ сінагога ператварылася ў РУССКІЙ тэатр…

Калі ўспомніць, што да рэвалюцыі ў горадзе было два раёны з назвамі ТАТАРСКІЯ агароды і ЛЯХАЎКА, дык таксама можна зьдзівіцца, што іх знаходжаньне крыху не пасавала адпаведным геапалітычным рэаліям -- Татарскія агароды былі на ПОЎНАЧЫ горада, а Ляхаўка -- на паўднёвым усходзе…

Яшчэ некалькі зацемкаў па тэме амбасадаў. Французкая амбасада ў нас месьціцца там, дзе некалі ў 1812 годзе трапілі ў пастку французкія вершнікі і былі растраляныя ў тэльму карцеччу… (мо таму французкая амбасада такая "цяжкапраходная" для нашых суграмадзянаў?..^--^). Амбасады Расеі, ЗША ды Украіны знаходзяцца на адных ростанях, глядзяць адно аднаму ў вокны… Консульства Швецыі знаходзіцца рыхтык насупраць таго пагорку, дзе калісьці стаяла камяніца, у якой быў зімаваў Пётра Першы пад час Паўночнай вайны…

Карацей, нешта загадкавае тут ёсьць… ;-)

Помнікі і памяць...

Апошні допіс сяброўкі alisasprings нагадаў мне пра тое,

што на тым месцы яшчэ адна больш страшэнная "несумяшчальнасьць" ёсьць,
якая, праўда, не гэдак на відавоку ляжыць, як суседства Леніна і царквы.
(Дарэчы, гэта не самае супярэчлівае суседства, вунь, у Брэсьце і Слоніме старычок Крупскі
нават рукой рыхтык на царкву ці касьцёл паказвае, маўляў, туды ідзіце, таварышы... ^--^)

Дык вось, справа ў тым, што помнік Леніну ў Баранавічах стаіць на месцы могілак.
Ну, здэцца, не самае вялікая супярэчлівасьць, помнік і мусіць быць на могілках.
Аднак можа сам Ленін і не надта блюзьнерыць, а вось тыя, хто на касьцях паставілі
на супраць помніка важдю пралетарыяў будынак гарвыканкама, дый яшчэ і плошчу
заасфальтавалі, каб месьцічы па продках штодзённа езьдзілі і шпацыравалі --
тыя людзі дакладна блюзьнерылі і напэўна нават сьвядома...

Гледзячы на план горада Баранавічы 1930-х гадоў, заўважаеш адзначаны квадрацік
з крыжыкамі на ростанях вуліц Шэптыцкага і Міцкевіча -- цяпер гэта рыхтык плошча Леніна:


Яшчэ ў трыццатыя гады прыкладна на тым самым месцы, дзе зараз вождь, польскія
ўлады паставілі "Помнік невядомаму салдату". Ён выглядаў вось так:


Мая бабулька была распавядала адзін анекдот "з жыцьця", зьвязаны з гэтым помнікам
(хаця, я падазраю, байка была "агульнакрэсовай" так бы мовіць...).
Аднойчы вярталася адна сялянская сям'я з кірмаша ў Баранавічах і праяжджала на возе
міма нядаўна пастаўленага гэтага помніка невядомаму жалнежу. Дзед, дзівячыся на каменную
птушку, даволі голасна выказаў сваё зьдзіўленьне: Баба, глядзі, якую вялікую курыцу
тут паставілі!!! Жаўнер, што стаяў каля помніка на ганаровай варце, пачуў гэта, спыніў воз
і загадаў дзеду плаціць штап тры злотых. Засмучаная з гэтае прычыны баба ў роспачы
стала крычаць: Ой, стары, я ж табе казала, ніколі не зьвязвайся ты з гэтымі польскімі цацкамі!!!
Жаўнер ёй на гэта прызначыў дзесяць злотых штрапу. Сказаў: Żeby Pani wiedziała, że orzół
nie jest cacką!

Для параўнаньня, тое месца ў 1930-я і ў 1970-е: