Таня, дарэчы, была вымушаная кінуць сваё першае каханьне, бо той хлопец быў яшчэ бяднейшы. Так што шлюб быў па разьліку -- з боку бацькоў Тацьцяны, і па паслушэнству -- з боку самой Тацьцяны.Паслухалася Тацьцяна не толькі сваіх бацькоў, але яшчэ і навамыскага бацюшку, які яе адгаварыў ісьці ў манастыр (куды бабця была сабралася, зразумеўшы, што "па-любові" шлюб ёй не сьвеціць).
Як потым успамінала сама бабулька, "айцец Вінцукевіч" казаў ёй: "Танечка, цяперака час такі, што трэба дзяцей ражаць і ў веры іх выхоўваць, бо інакш вера нашая і не захаваецца мабыць, ты ж бачыш, што вакол робіцца." Тацьцяна нарадзіла пяцёх дзяцей, за часамі вайны памёрла тры зь іх, засталіся два сына -- старэйшы і самы малодшы, абодва сталі праваслаўнымі сьвятарамі...
Баба Таня ні воднага дня не рабіла ў калгасе. Калі прыйшлі "трэцьцяі саветы", яна сказала, што на безбожнікаў працаваць не будзе. І забараніла гэта рабіць свайму мужу. Тое, што яна гаспадар у хаце, адчуваў нават я у свае падшыванскія чатыры гады, калі бацьке часьцяком пакідалі мяне летам у вёсцы. Але каб выконваць гэтае рашэньне жонкі дзеду Мікалаю відаць не трэба было доўга вагацца. Асабліва пасьля такіх "прыколаў", якія адбыліся ў 1951 -- 1952 гадах. Вось, два дакументы, якія захаваліся ў сямейным "архіве":
Пераказваючы коратка сутнасьць справы: у восень 1951 году калгас забраў у дзеда Мікалая зямлю, а замаст адабранага даў "кампенсацыю". Аднак новы участак быў і занадта далёка і зямля была дрэнь... Дый нават калі і не так, дзед напэўна проста пайшоў на прынцып, і араў СВАЮ зямлю, якую калгас імя Булгарына з верасьня 51га лічыў калгаснай. Адна бачце як лоўка ўчыніў прадядацель -- ён дачакаўся, пакуль пасаджанае маім дзедам высьпее і потым гэта сабраў, зразумела на карысьць калгаса. А паколькі дзед не апрацоўваў тое, што "обязан был", дык у яго і не хапіла на выплату дзяржаўнага аброку, які вінны былі плаціць усе, хто не пайшоў у калгас. Забралі літаральна апошняе, што хоць якікольвек кошт мела, яшчэ і паперку пакінулі... Дзед Мікалай у калгас усё роўна не пайшоў. Нейкімі праўдамі-няпраўдамі ўладкаваўся качагарам на Баранавіцкую ТЭЦ. праз год абпаліў руку. Пайшла гангрэна, руку аднялі. Сям'я жыла з прысядзібнай зямлі (25 сотак) і на тыя грошы, якія выплочвала дзяржава як "пенсію па інваліднасьці".
Яшчэ адна заўвага на конт дакументаў. З гэтых дзьвюх паперак бачна, наколькі кіраўніцтва "на версе" не падрабязна разбіралася у справах "на месцы". У "даведцы" таварышу Аксёнаву пераблыталі назву вёскі. Мой дзед жыў у МУцькавічах, а МІцькавічы -- гэта 15 км на пошнач, бліжэй да Моўчадзі. Можа каб ня блытаць, чынушы ў 60-х пераіменавалі нашу вёсачку ў ідэялагічна-стэрыльнае "Звёзднае", млін...
Бадай, адзіны фотаздымак дзеда Мікалая "у апошнія гады жыцьця", на кавалачку зямлі -- 25 прысядзібных сотак, якія урэшце рэшт пакінуў дзеду калгас:
Я добра разумею, што з улікам "кантэкста эпохі" так бы мовіць, мой дзед аддзелаўся лёккім іспугам, і рэальна такія залупаньні маглі каштаваць значна даражэй, аднак тое, што дзеду "пашчасьціла" -- лішні раз паказвае, наколькі жахлівым і крохкім было становішча селяніна пры "трэцьціх саветах"...
