Падабенствы, готыка і туркі...

Гэты тэкст — урывак з ліста да знаёмай у Швецыю, спроба занатаваць свае ўражаньні ад трохмесячнага жыцьця ў Нямеччыне адразу пасьля вяртаньня ў Беларусь.

<…> У Нямеччыне быў на поўдні, у Баварыі.

Сярэдняе, па нямецкіх панятках, мястэчка Рэгенсбург, што ляжыць на беразе Дуная. Апошнімі днямі ў навінах ідуць уразлівыя карцінкі тамтэйшай жудаснай паводкі. Так што адчуваньні ў мяне ад тае вандроўкі засталіся нявызначына дзіўнымі. Нібыта ўсё было ў сьне, а зараз во прачнуўся і дзіўлюся, як па целіку паказваюць жахі надвор'я ў далёкай, казачнай, існуючай толькі ў гэтай віртуальнай скрыні, Еўропе… Ёсьць яшчэ адна асацыяцыя. Нібыта езьдзіў я не за тысячу кіламетраў праз дзьве мяжы, а так, па Беларусі пракатаўся, заехаўшы ў якую Гародню ці Наваградак. Не, было б, канечне, наіўным сьцьвярджаць, што паміж Беларусьсю і Нямеччынай няма розьніцы, але цяпер яна падаецца мне нясутнаснай, ці прынамсі ня гэдакай, да якой мы прызвычаіліся…

Пра гасьціннасьць і абяцаньні

Адзін з паважаных і вельмі пажылых сьвятароў быў днямі распавёў такую гісторыю.

Справа была "за польскім часам" дзесьці паміж Лідай і Пінскам. Праваслаўныя сьвятары аднаго з благачыній па тагачаснай завядзёнцы сабраліся ўсе разам "на фэст" і сядзелі трапезьнічалі пасьля службы ў доме царкоўнага старасты. Пайшоў дождж. І стараста каб паказаць сваю гасьціннасьць дый кажа: Айцы, не адпушчу вас з хаты і буду частаваць, пакуль не скончыцца дожд! Дождж ішоў да ночы, і ноччу і на другі дзень і на трэцьці дзень. Сьвятароў добрая колькасьць, слова трымаць мусіш, стараста ўжо пазабіваў усіх сваіх кур і гусей, дастаў з поргаба ўсю бульбу, пазычаў харч у суседзяў, абы было чым частаваць, але садзіў сьвятароў штодня за стол...
І раніцой чацьвёртага дня, калі пабачыў, што дождж не думае спыняцца, стараста выйшаў на ганак ды выгукнуў у неба: Госпадзі! Няўжо Ты ніколі не прымаў гасьцёў?!?!?!
Увечары дождж прыпыніўся, і сьвятары разьехаліся па сваіх парафіях.

Развагі з жалобнай нагоды...

Натуральна, нешта зьмянілася і будзе зьмяняцца ў якасьці рэакцыі на гэтую ненатуральную трагедыю... Нават на ўзроўні разуменьня ветлівасьці ў паводзінах...

Учора езьдзіў у Баранавічы. Электрычка. Чамусьці не захацелася сядаць у другі вагон... Уладкаваўся ў трэцім. Выйшаў у прыбіральню, якая зыходзячы зь нейкіх ідыёцкіх разлікаў чыгуначнікаў знаходзіцца выключна ў першым ці апошнім вагонах. І толькі вяртаючыся, зразумеў, якую я зрабіў памылку. Напружаныя позіркі прысутных у вагоне ў бок майго пульхнага заплечніка. Я спакойна пакінуў, як звычайна, як заўсёды гэта рабіў раней, свае рэчы, бо красьці там няма чаго дый ніколі такога не было -- выхаваная стабільным беларускім жыцьцём бесклапотнасьць. І тут я разумею, што прымусіў хвалявацца дзесяцерох чалавек у вагоне -- "пакінутыя рэчы без дагляду" перасталі быць абстракцыяй назаляючых слых афіцыйных аб'яваў з рэпрадуктараў.

Сьвет зрабіўся яшчэ больш шчыльным. Праз некалькі гадзін пасьля ТАГО да мяне пачалі прыходзіць эсэмэскі і мэйлы з Нямеччыны, Польшы, Швецыі -- "are you o.k.?" Сябры і знаёмы хвалююцца... Пяць кіляў траціла, а хвалі на тысячы кіламетраў...

Мяне не было на Кастрычніцкай у той момант, але я сябе таксама адчуў пад прыцэлам, бо той пераход -- гэта такая кропка, праз якую, калі ты жывеш і працуеш у Менску, так ці інакш праходзіш хаця б раз на дзень... Колькі было сярод знаёмых воклічаў з палёгкай -- "я затрымалася на працы літаральна на дваццаць хвілін!.. Я чамусьці вырашыў пайсьці з работы пешшу!.. Я праехаў тудою на трыццаць хвілін раней!.." Я дарэчы таксама бадзяўся ў той панядзелак у цэнтры горада і некалькі разоў там быў, толькі на некалькі гадзінаў раней...

Ніякіх прадчуваньняў не было, звычайны дзень, рыхтык як у Мілаша W dzień końca świata... Хіба толькі гэта -- у 17:15 я стаяў у кніжным шапіку ў пераходзе да гандлёвага цэнтру "Сталіца" і гартаў "Падземку" Харукі Муракамі. Даўно хацеў яе набыць, але і ў той панядзелак пашкадаваў грошай, паставіў яе на паліцу і паехаў дахаты. Увайшоўшы ў кватэру, быў агаломшаны енкам цешчы -- ну слава Богу, ты не ў горадзе! Там -- выбух!..